Trong thực tiễn phổ biến du khách, thực khách nhận thấy - 1 phương pháp cảm tính, đặc biệt ẩm thực Việt Nam là sự trung dung trong bí quyết pha trộn vật liệu tạo ra món ăn, nguyên liệu không quá cay, quá ngọt hay quá béo. Các nguyên liệu phụ (gia vị) để chế biến món ăn Việt Nam rất phong phú, bao gồm nhiều mẫu rau thơm, gia vị thực vật, quả hoặc lá non; những gia vị lên men. Và các gia vị đặc trưng của những dân tộc Đông Nam Á, nguyên liệu từ khí hậu nhiệt đới được nêu như trên được dùng các phương pháp tương sinh hài hòa sở hữu cộng hưởng nhau và thường thuận theo nguyên lý "âm dương phối triển" trong món ăn. Số lượng món ăn và phương pháp phối thức kết hợp thực phẩm trong món ăn - văn hóa ẩm thực Việt Nam là vô cùng nhiều do có sự hài hòa Đông Tây, biến tấu ẩm thực Trung Hoa và ẩm thực các nước Đông Nam Á. Đặc thù nhất vẫn là sự sáng tạo của người Việt để bản địa hóa và đề ra các phương thức yêu thích nhất trong quá trình chế biến. Có những món ăn không hề đổi thay trong hàng nghìn năm qua. 

Bánh xèo ăn cùng nước chấm và rau thơm - văn hóa người việt nam gắn liền ẩm thực nổi tiếng

Dưới đây là đề mục những danh sách các món ăn rất thường gặp trong "Văn hóa Ẩm thực Việt Nam"
1 - Bún - mì - miến - phở
2 - Cơm
3 - Món ăn thường nhật
4 - Xôi
5 - Cháo - súp - canh
6 - Món cuốn
7 - Bánh mặn
8 - Bánh ngọt
9 - Một số món đặc biệt
10 - Đặc sản địa phương
11 - Tráng miệng
12 - Gia vị và nước chấm.

Bánh canh - Nguồn gốc: Miền Nam, Mì, Được làm từ bột gạo, bột mì, hoặc bột sắn hoặc bột gạo pha bột sắn cán thành tấm và cắt ra thành sợi to và ngắn với nước dùng được nấu từ tôm, cá, giò heo... thêm gia vị tùy theo từng loại.
Bánh đa cua - Nguồn gốc: Hải Phòng, Bánh đa nước, Bánh đa với nước dùng riêu cua nổi tiếng

Bánh đa cua món ngon Hải Phòng

Bún bò Huế - Nguồn gốc: Thừa Thiên-Huế, Bún nước, Bún đặc sản của xứ Huế, trong nước dùng có một ít mắm ruốc, góp phần làm nên hương vị rất riêng
Bún bung - Nguồn gốc: Hà Nội, Bún nước, Bún nấu với sườn và dọc mùng
Bún cá - Nguồn gốc: Hà Nội, Bún khô, Bún và chả cá nướng trộn nước mắm, rau sống
Bún chả - nổi tiếng tại: Hà Nội, Bún, Bún ăn kèm chả viên và chả miếng với nước chấm
 

Bún chả cá - đặc sản nổi tiếng Đà Nẵng

Bún chả cá - nổi tiếng tại: Đà Nẵng, Bún nước, Bún với chả cá chan nước dùng nóng
Bún đậu mắm tôm - nổi tiếng tại: Miền Bắc, Bún khô, Bún ăn với đậu rán và mắm tôm
Bún mắm - nổi tiếng tại: Trà Vinh, Sóc Trăng, Bún nước, Bún chan nước dùng làm từ mắm cá linh hay cá sặc

Bún Mọc đặc sản nổi tiếng trong làn am thuc bon phuong

Bún mọc - nổi tiếng tại: Hà Nội, Ninh Bình - Bún nước, Bún với mọc chan nước dùng
Bún ốc - nổi tiếng tại: Miền Bắc, Bún nước, Bún, ốc với nước dùng có vị chua
Bún riêu cua - nổi tiếng tại: Khắp cả nước, Bún nước, Bún và riêu cua được nấu từ gạch cua, thân cua giã, lọc với quả dọc, cà chua, mỡ nước, mẻ ngấu, nước mắm, muối, hành hoa.
Bún thịt nướng - đặc sản của: Huế, Bún khô, Bún ăn với thịt nướng cùng nước mắm và rau sống kiểu Huế.

Bún thang đặc sản nổi tiếng tại Hà Nội - ẩm thực việt nam và văn hóa

Bún thang - nổi tiếng tại: Hà Nội, Bún nước, Bún ăn với nước dùng và cần đến 20 nguyên liệu: rau răm, mùi tàu, trứng gà rán mỏng, lườn gà xé, giò lụa thái sợi rải đều trên nền bún trắng. Bún phải là loại bún sợi nhỏ. Trên rắc tôm bông và rải vài lát lạp xường.
Cao lầu - nổi tiếng tại: Hội An, Mì khô, Đặc sản của Hội An với sợi mì được chế biến rất công phu ăn cùng giá đỗ và thịt xá xíu
Hủ tiếu - nổi tiếng tại: Miền Nam, Mì khô, mì nước, Bánh hủ tiếu chan nước dùng với thịt băm nhỏ, lòng heo nấu cùng. Sau đó trụng sơ bánh hủ tiếu với nước dùng, rồi cho các nguyên liệu phụ vào như giá đỗ, hẹ, thịt băm cùng lòng lợn vào.

Mì quảng Phú Chiêm - đặc sản nổi tiếng tại Hội An Quảng Nam & Đà Nẵng

Mì Quảng - nổi tiếng tại: Quảng Nam, Bánh tráng, Được làm từ sợi mì bằng bột gạo xay mịn và tráng thành từng lớp bánh mỏng, sau đó thái theo chiều ngang để có những sợi mì mỏng khoảng 2mm. Sợi mì làm bằng bột mỳ được trộn thêm một số phụ gia cho đạt độ dòn, dai. Dưới lớp mì là các loại rau sống, trên mì là thịt heo nạc, tôm, thịt gà cùng với nước dùng
Mì xào - nổi tiếng tại: Khắp cả nước, Mì, Mì xào chín giòn với trứng, rau, hải sản...
Miến lươn - nổi tiếng tại: Miền Bắc, Bắc Trung Bộ (Việt Nam) (đặc biệt nguồn gốc: Nghệ An là đặc sản vùng này), Miến, Được nấu từ miến với thịt lươn có hai dạng: dạng miến lươn khô và miến lươn nước nấu nước dùng là nước xương.

Phở - nổi tiếng tại: Hà Nội, Nam Định, Phở, Là một trong những món ăn đặc trưng nhất cho ẩm thực Việt Nam. Thành phần chính của phở là bánh phở và nước dùng (hay nước lèo theo cách gọi miền Nam) cùng với thịt bò hoặc gà cắt lát mỏng. Ngoài ra còn kèm theo các gia vị như: tương, tiêu, chanh, nước mắm, ớt....

Năm 2015, CNN đã ban bố Top 8 nền ẩm thực mới nổi với sức lan tỏa nhất thế giới, trong đó sở hữu cũng có tên là văn hóa ẩm thực Việt Nam nổi tiếng trong làn ẩm thực thế giới. Tuy nhiên việc thịnh hành ẩm thực phương Tây nhất là ở những đô thị, thành thị lớn, trong 1 vài bộ phận nhất là người giàu ưa sính ngoại do đó đe dọa tới bản sắc đẹp trong văn hóa và các món ăn đặc sản của ẩm thực Việt Nam và cả nông phẩm Việt Nam nữa.
Một số khía cạnh thường được coi là đặc trưng của văn hóa ẩm thực Việt Nam khi nhìn nhận từ bên ngoài bao gồm tôn kính tổ tiên, tôn trọng những giá trị lịch sử, cộng đồng và gia đình, thủ công mỹ nghệ, lao động nên, ăn uống và hiếu học. Phương Tây cũng cho rằng các tượng trưng quan yếu trong văn hóa Việt Nam bao gồm rồng, rùa, hoa sen và tre... do đó những thực phẩm được bài trí trên những đặc trưng này đều mang tính hấp dẫn và sức thu hút cao hơn cả.